Những thói quen sử dụng xe máy điện tưởng đơn giản nhưng có nguy cơ làm giảm tuổi thọ xe

Xe máy điện đang được ưa chuộng nhờ thân thiện môi trường và tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, nhiều người đang vô tình “giết chết” xe của mình bằng những thói quen sai lầm như sạc pin không đúng cách, bảo quản thiếu khoa học hay sửa chữa tại gara kém chất lượng. Bài viết này sẽ chỉ ra những thói quen sử dụng xe máy điện có hại cho xế cưng của bạn.

1. Nhu cầu sử dụng xe máy điện tăng cao: Từ cá nhân đến kinh doanh

Trong bối cảnh vấn đề môi trường ngày càng được quan tâm, xe máy điện nói chung và xe máy điện VinFast nói riêng đang dần chiếm lĩnh thị trường Việt Nam nhờ những ưu điểm nổi bật: không phát thải, không gây tiếng ồn và chi phí vận hành thấp. Người tiêu dùng cá nhân đã bắt đầu chuyển sang lựa chọn xe điện như một phương tiện di chuyển thân thiện, tiết kiệm và bền vững.

Song song với đó, sự bùng nổ của dịch vụ Xanh SM càng làm gia tăng mạnh mẽ nhu cầu sử dụng xe máy điện. Hàng nghìn người đăng ký chạy Xanh SM Bike mỗi ngày, họ di chuyển liên tục với cường độ cao để kiếm sống, vừa là cơ hội trải nghiệm dòng xe mới…

Chính vì nhu cầu sử dụng cao và liên tục, việc bảo dưỡng và sử dụng xe đúng cách trở nên cực kỳ quan trọng. Thói quen xấu khi sử dụng xe máy điện có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt đối với những người dùng có tần suất di chuyển lớn như tài xế Xanh SM Bike.

2. Thói quen sử dụng xe máy điện sai

Những thói quen sử dụng xe máy điện nhưng có thể đang tiềm ẩn nguy cơ gây hại cho chính “xế yêu” mà chính bạn không biết, cụ thể:

2.1. Sạc pin sai cách

Pin lithium-ion là “trái tim” của xe máy điện VinFast và cũng là bộ phận đắt giá nhất. Việc sạc pin sai cách chính là sát thủ số một khiến pin nhanh bị chai, giảm dung lượng và tuổi thọ.

Sạc pin ngay sau khi vừa đi xe về:

Khi xe vừa hoạt động, đặc biệt là sau một quãng đường dài hoặc điều kiện khắc nghiệt, pin và động cơ thường ở nhiệt độ cao (có thể lên tới 40-50°C). Việc cắm sạc ngay lập tức lúc này sẽ gây “sốc nhiệt” cho pin. Pin lithium-ion hoạt động tối ưu ở nhiệt độ khoảng 15-25°C. Nếu sạc ở nhiệt độ cao sẽ đẩy nhanh các phản ứng hóa học bất thường bên trong, tạo khí độc và làm chai pin nhanh hơn bình thường gấp nhiều lần.

Vì vậy bạn hãy đợi khoảng 30 – 60 phút để xe nguội hẳn, nhiệt độ pin ổn định trở lại rồi mới tiến hành sạc.

Sạc đầy 100% hoặc để pin cạn dưới 20% thường xuyên:

Pin lithium-ion của xe máy điện không thích trạng thái quá đầy hoặc quá cạn. Khi pin ở mức 0-20% hoặc 80-100%, áp suất bên trong các cell pin rất cao, buộc các ion lithium phải làm việc căng thẳng, gây mòn nhanh chóng. Các nghiên cứu của nhà sản xuất chỉ ra rằng duy trì pin trong khoảng 20 – 80% dung lượng có thể kéo dài tuổi thọ pin lên khoảng 200 – 300% so với việc sạc đầy/cạn thường xuyên.

Để tối ưu nhất là cắm sạc khi pin còn khoảng 30 – 40% và rút sạc khi đạt 75 – 85% dung lượng. Đừng quá lo lắng về quãng đường, hệ thống của VinFast sẽ tính toán chính xác để bạn chủ động.

Sử dụng bộ sạc kém chất lượng, không chính hãng:

Bộ sạc chính hãng VinFast được tích hợp hệ thống quản lý pin BMS (Battery Management System) với nhiều tính năng bảo vệ như kiểm soát nhiệt độ, điều chỉnh dòng điện, tự ngắt khi có bất thường và cân bằng các cell pin. Các bộ sạc “tương thích” giá rẻ thường thiếu các tính năng an toàn này, có thể gây quá nhiệt, cháy nổ, cung cấp dòng điện không ổn định làm hỏng hệ thống điện của xe và thậm chí khiến bạn mất bảo hành.

Bạn hãy luôn sử dụng bộ sạc chính hãng được VinFast khuyến nghị để đảm bảo an toàn cho xe và người trong quá trình sử dụng.

2.2. Quá trình bảo quản xe bỏ qua yếu tố từ môi trường

Môi trường xung quanh có ảnh hưởng đáng kể đến độ bền và tuổi thọ của xe máy điện, đặc biệt là pin và các linh kiện điện tử.

Để xe dưới ánh nắng trực tiếp trong thời gian dài:

Nhiệt độ tối ưu cho pin lithium-ion là 15 – 25°C. Tại Việt Nam, nhiệt độ ngoài trời vào mùa hè có thể lên tới 40°C, nhiệt độ bên trong xe khi để dưới nắng trực tiếp có thể đạt 60 – 70°C. Nhiệt độ cao làm phản ứng hóa học trong pin diễn ra quá nhanh, khiến pin “già” đi nhanh gấp đôi và điện phân dễ bay hơi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến dung lượng pin xe điện.

Vì vậy bạn hãy ưu tiên đỗ xe trong bóng râm, gara có mái che. Nếu bắt buộc phải để xe ngoài trời, hãy sử dụng bạt che chuyên dụng.

Bỏ qua tác động của độ ẩm cao:

Việt Nam có độ ẩm trung bình cao quanh năm (70-90%), đây là thách thức lớn đối với hệ thống điện tử của xe điện. Độ ẩm cao có thể gây oxy hóa các tiếp điểm điện, rỉ sét các chi tiết kim loại, làm hỏng mạch điện tử và giảm tuổi thọ cảm biến.

Hãy nhớ lau khô xe ngay sau khi rửa hoặc đi mưa, để xe ở nơi khô ráo, thoáng gió, đồng thời kiểm tra và bảo dưỡng xe định kỳ.

2.3. Chở quá trọng tải, đi vào vùng ngập nước

Chở quá tải trọng quy định:

Các dòng xe máy điện kể cả VinFast có một tải trọng tối đa khuyến nghị (ví dụ: Feliz 150kg, Evo 200 200kg). Việc chở quá tải thường xuyên sẽ buộc động cơ phải hoạt động quá công suất, pin phải xả dòng điện cao hơn bình thường, dẫn đến tăng nhiệt độ động cơ và pin, giảm hiệu suất tổng thể và làm các linh kiện hao mòn nhanh hơn.

Đây cũng là nguyên nhân khiến cho xe máy điện nhanh hỏng, thường xuyên tốn tiền sửa chữa. Vì vậy mà bạn cần tôn trọng trọng tải mà nhà sản xuất khuyến nghị.

Vô tư đi qua vùng ngập nước:

Mặc dù xe máy điện VinFast thường có tiêu chuẩn chống nước IP cao, nhưng điều này không có nghĩa là xe “miễn nhiễm” hoàn toàn với nước ngập. Nước có thể xâm nhập qua các khe hở nhỏ, gây oxy hóa tiếp điểm, hỏng mạch điện tử hoặc bộ điều khiển (controller) nếu không được xử lý đúng cách, đặc biệt là nước mặn có tính dẫn điện cao.

Khi trời mưa gặp phải vùng nước ngập, tốt nhất bạn nên tránh đi qua những vùng ngập sâu quá nửa bánh xe. Nếu bắt buộc phải đi qua, hãy ga chậm và đều. Sau khi qua vùng ngập cần để xe khô hoàn toàn trước khi sạc.

Tăng tốc đột ngột, phanh gấp thường xuyên: 

Tăng tốc mạnh mẽ là một ưu điểm của xe điện, nhưng nếu bạn làm thường xuyên sẽ khiến pin xả dòng điện rất cao trong thời gian ngắn, tạo ra nhiệt lượng lớn và gây quá tải cho động cơ. Điều này không chỉ làm giảm hiệu suất năng lượng (tăng tiêu thụ pin 15-25%) mà còn làm mòn nhanh các linh kiện.

2.4. Không có thói quen bảo dưỡng xe máy điện định kỳ

Nhiều người lầm tưởng xe điện ít chi tiết cơ khí nên không cần bảo dưỡng nhiều như xe xăng, đây là một quan niệm sai lầm. Dù ít chi tiết chuyển động, hệ thống điện tử của xe điện lại phức tạp hơn nhiều và cần được kiểm tra định kỳ.

Bảo dưỡng định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề về pin, động cơ, hệ thống điện, phần mềm và các tiếp điểm. Việc kiểm tra dung lượng pin, áp suất lốp, hệ thống phanh và cập nhật phần mềm giúp xe hoạt động ổn định và an toàn.

2.5. Không tắt nguồn hoàn toàn, lâu ngày không sạc

Không tắt nguồn hoàn toàn khi đỗ xe: 

Nhiều người chỉ khóa cổ xe mà không tắt hẳn nguồn. Khi đó, hệ thống điện tử của xe vẫn hoạt động ngầm, tiêu thụ một lượng điện nhỏ (khoảng 2-5% pin/ngày). Nếu để lâu, pin có thể bị cạn kiệt sâu, gây hại đến cấu trúc hóa học của pin.

Để xe lâu ngày không sạc, không kiểm tra pin: 

Pin lithium-ion có hiện tượng tự xả khoảng 1-3% mỗi tháng. Nếu để xe không sử dụng trong thời gian quá dài mà không sạc bổ sung, pin có thể xuống dưới mức an toàn (thường là 5%). Khi đó, hệ thống BMS có thể tự khóa để bảo vệ pin khỏi hư hại vĩnh viễn, khiến việc khởi động lại xe trở nên khó khăn.

2.6. Sửa chữa tại Gara không uy tín

Khi xe gặp sự cố ngoài thời gian bảo hành, cám dỗ của việc chọn các gara tư nhân với chi phí thấp hơn thường rất lớn. Tuy nhiên, đây có thể là một quyết định sai lầm có thể “giết chết” xe của bạn.

Gara không chính hãng thường không có linh kiện thay thế chất lượng đảm bảo, không tương thích hoàn toàn với hệ thống gốc. Đặc biệt đội ngũ thợ sửa chữa có thể thiếu kiến thức chuyên sâu về xe điện, nhất là VinFast. Nếu thay thế linh kiện kém chất lượng hoặc sửa chữa không đúng kỹ thuật có thể dẫn đến các lỗi điện tử liên tục, giảm tuổi thọ xe và thậm chí gây hỏng hóc nghiêm trọng hơn.

Vì vậy, bạn hãy ưu tiên đưa xe đến các trung tâm bảo hành chính hãng của xe, với người dùng xe điện VinFast thì có trung tâm của Vinfast ở khắp các tỉnh thành trên cả nước. Tại đây xe máy của bạn sẽ được kiểm tra bởi đội ngũ chuyên môn, thay linh kiện chính hãng.

Đây là những lưu ý quan trọng mà các bác tài Xanh SM Bike nên nắm rõ để sử dụng và bảo quản xe hiệu quả, giúp xe vận hành bền bỉ, hạn chế hỏng hóc và giảm thiểu chi phí bảo dưỡng.

Kết luận

Xe máy điện có thể bền bỉ phục vụ nhiều năm nếu được sử dụng đúng cách, nhưng những thói quen sai lầm có thể khiến xe giảm tuổi thọ. Việc thay đổi những thói quen nhỏ như sạc, bảo dưỡng định kỳ sẽ giúp bạn tiết kiệm hàng chục triệu đồng chi phí sửa chữa. Hãy sử dụng xe máy điện đúng cách để có hành trình an toàn và tiết kiệm!